ایجاد عادت

در این مقاله قصد داریم ایجاد عادت را به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در تغییر و ترک عادت مورد بررسی قرار دهیم

هنگامی‌ که به عاداتمان می‌اندیشیم ،بیشتر اوقات به انواع بد عادات می‌اندیشیم :

تنبلی ، پرخوری ، جویدن ناخن ، سیگار، حرف بدون فکر و….

درحالی‌که عادات خوب فراوانی هم داریم:

مسواک زدن دندان‌ها ، سلام کردن ، شستشوی دست و صورت ، ورزش ، میوه خوردن و….

اهمیت عادت

چرا عادات این اندازه مهم هستند؟

چون عادات جزئی از وجود ما شده و  بدون اینکه متوجه باشیم ما را هدایت می‌کند

عادات خوب

حال فرض کنید عادات خوب غالب باشد و ما توسط عادات خوبمان اداره شویم

(مسیر عصبی عادات خوب‌ شکل گرفته باشد )

شما به‌راحتی و بدون هیچ خستگی برای فیل و فیل‌سوار می‌توانید به امور مثبت خود بپردازید

بامشاد خود را تغییر داده بود و عادت کرده بود هرروز صبح زود بلند شود و به پیاده‌روی برود َ، روزهای اول پیاده‌روی درگیر مبارزه با مخالفت‌های مغز با پیاده‌روی بود ولی وقتی سحرخیزی و پیاده‌روی توأمان عادت شد دیگر درگیری وجود نداشت و برحسب عادت روزانه این کار انجام می‌شد .

عادات بد 

این داستان برای عادت بد هم صدق می‌کند :

فردی که تا باران می‌آید عادت کرده بود سیگار خود را روشن کند ، دفعات اول این کار را با برنامه‌ریزی و آگاهی انجام می‌داد

ولی بعد از عادت شدن می‌دید سیگار خود را روشن کرده است و تازه بعد از آن متوجه شده که باران می‌آید.

منشاء ایجاد عادات کجاست؟

عادات توسط محیط و ذهن ایجاد می‌گردد

 محیطی که در آن قرار داریم و طرز رفتار نزدیکان در ایجاد عادت بسیار مؤثر می‌باشد :

خانواده‌ای را می‌شناسم به‌جای اینکه شب‌ها مسواک بزنند ، صبح‌ها مسواک می‌زدند وقتی دلیلش را پرسیدم هر کس به دیگری ربط می‌داد ولی در کل به این اذعان داشتند که به این قضیه عادت کرده‌ایم .

فردی در خانواده‌ای به دنیا آمده است که

همه کتاب می‌خواندند

یا

همه سیگار می‌کشیدند

به‌احتمال‌ زیاد کتاب یا سیگار تبدیل به عادت برای آن فرد خواهد شد.

ایجاد عادات توسط ذهن

ذهن نیز عادات را تولید و ایجاد می‌کند :

شما تصمیم می‌گیرید هرروز صبح یک لیوان آب ناشتا می‌خورم بعد از مدتی این عادت روزانه شما خواهد شد

شما تصمیم می‌گیرید که هر شب قبل از خواب یک مروری به عملکرد روزانه خود داشته باشید ، این عادت شب‌های شما خواهد شد که ممکن است خواب شما را هم به تعویق بیندازد.

ذهن ، برنامه‌ریزی می‌کند و بعد از اجرای مداوم، آن برنامه تبدیل به یک عادت می‌شود

که نیازی به برنامه‌ریزی دوباره ندارد ، این برنامه‌ریزی ذهنی را محرک عمل می‌نامند

محرک عمل

مثلاً شما تصمیم می‌گیرید که فردا عصر بعد از اینکه کارتان تمام شد مستقیم به باشگاه بدن‌سازی بروید

این برنامه‌ریزی که شامل برنامه‌ریزی دقیق ( کی ؟ کجا؟ چه‌کاری ؟ ) می‌شود همان محرک عمل است.

یا شما می‌گویید من امشب بعد از اینکه شام خوردم به اتاقم می‌روم و یک ساعت مطالعه می‌کنم

این می‌شود یک محرک عمل چون چگونگی اجرای آن دقیق مشخص‌شده است ( کی ؟ بعد از شام – کجا ؟ داخل اتاقم )

بنابراین یکی از بهترین راه‌های ایجاد عادت ، همین محرک‌های ذهنی می‌باشند :

کاری ر ا که بر اساس تغییرتان به‌صورت دقیق برنامه‌ریزی کنید ( کی ؟ کجا ؟ چه‌کاری ؟)

برای همین محرک عمل مطالعه ، شما بعد از شام می‌توانستی سرگرم صحبت با خانواده بشوی یا مشغول موبایل یا تماشای تلویزیون یا تلفن به دوستتان و …

ولی در همان لحظه که گزینه‌های تصمیم‌گیری زیاد است

چون شما محرک عمل را برای خود تدارک دیدی و از قبل ، ساعت و محل و انجام یک عمل خاص ( بعد از شام – یک ساعت – داخل اتاقم – مطالعه) برنامه‌ریزی کرده‌ای ، امکان انجام این کار (مطالعه ) بسیار بالا خواهد رفت.

هراندازه محرک‌های عمل ما دقیق‌تر، ساده‌تر و اجرایی‌تر باشد امکان انجام آن بیشتر می‌شود 

عملکرد محرک عمل

اگر شما در نظر نگرفته باشی که امشب مهمان‌دارید و بعد از شام رفتن به اتاق و مطالعه به‌دور از ادب است محرک عمل شما به‌ درستی عمل نمی‌کند ، بهتر بود که به‌جای بعد از شام به‌عنوان تعیین زمان ، یک ساعت قبل از خواب را تعیین می‌کردید

من برای خودم محرک عمل تعیین کردم که صبح زود ( قبل از رفتن به سرکار) به پارک می‌روم و نیم ساعت پیاده‌روی می‌کنم

در نظر نگرفتم که الآن زمستان است و هوا دیر روشن می‌شود و با توجه به اینکه من صبح زود سرکار می‌روم امکان پیاده‌روی در آن ساعت وجود ندارد

حال اگر من به‌جای پارک ، داخل خانه و به‌ جای نیم ساعت ، ده دقیقه را تعیین می‌کردم محرک عمل قابلیت اجرایی و بعد از مدتی قابلیت تبدیل‌شدن به عادت پیدا می‌کرد .

با تعیین محرک عمل ساده ، دقیق و اجرایی ، امکان انجام آن کار و بعد از مدتی عادت شدن آن عمل بسیار بالا خواهد رفت .

البته یادمان از تأثیر محیط بر ایجاد عادت نرود ، بهتر آن است که در محرک عملی ، محیط را نیز بررسی کنیم که تمامی عوامل ایجاد عادت را لحاظ کرده باشیم