الگوی تغییر
الگوی تغییر ، الگویی است برای تمامی علاقمندان تغییر و ترک عادت که بر اساس آن بتوانند تغییر خودشان را برنامه ریزی و اجرا کنند
برای آشنایی بیشتر با الگو تغییر دوست دارم که یک تصویر پردازی ذهنی انجام بدهید
داستان فیل و فیل سوار و الگوی تغییر
فیل سواری را در نظر بگیرید که میخواهد فیلی را به سمت چراگاهی پر آب و علف هدایت کند
در بین راه از بین یک چراگاهی میگذرند که علفهای به ظاهر خوبی دارد ،ولی فیل سوار میداند که اگر فیل از آن زیاد بخورد
هم دلش درد می گیرد هم دیگر به مقصد اصلی که چراگاه پر آب و علف است نمی رسد
شما فکر می کنید :
فیل سوار می تواند فیل را با افساری که در دست دارد هدایت کند ؟
بله امکانش نیست
اگر هم به وسیله افسار ، فیل چند قدم در جهت فیل سوار حرکت کند
ولی یا دیگر حرکت نمی کند و یا برمیگردد و به خوردن همین علفهای آماده و نقد شروع میکند
حال بیاییم این مسأله را اینگونه بررسی کنیم که چه می شود :
اگر فیل گرسنه باشد و به شدت احتیاج به علف داشته باشد ، ولی فیل سوار اصلا نداند فیل گرسنه است و چراگاه کجاست !
غیر از این است که فیل به دور خود با قدرت هر چه بیشتر می چرخد و نمی داند که کدام سمت برود
فیل سوار نیز نقشه ای در سر ندارد که فیل را هدایت کند
یا یک جور دیگر مسأله فیل و فیل سوار را ببینیم
فیل همراه شده و فیل سوار نیز میداند به کجا باید برود ولی مسیر رفتن هموار نیست
یا چاله بزرگ دارد یا سر بالایی شدید یا کوه و دره بزرگ یا انقدر مسیر دور است که فیل سوار اول خسته می شود
و بعد فیل بازهم به مقصد رسیدن فیل و فیل سوار زیر سؤال می رود و هیچ تضمینی نیست که به مقصد برسند
نقاط مشترک داستان فیل و فیل سوار با الگو تغییر
بنابراین ابتدا مهم است که ما فیل را با خودمان همراه کنیم و انگیزه کافی برای راه افتادن و پیمودن مسیر را به او بدهیم
و بعد فیل سوار را هدایت کنیم و به او هدف یا مقصد را نشان بدهیم و در نهایت مسیر را برای رسیدن هموار کنیم
یا مسیری انتخاب کنیم که رسیدن را برای ما امکان پذیر کند و خیلی دور نباشد که فیل سوار خسته و فیل بی انگیزه شود
داستان فیل و فیل سوار = استعاره ای از اجزا الگو تغییر
آنچه ذکر شد فقط داستان فیل و فیل سوار نبود
بلکه استعاره ای از اجزای الگوی تغییر می باشد
تا این جا تلاش شد با یک تصویرسازی ذهنی ،مقدمه ای بر الگوی تغییر داشته باشیم
با ما همراه باشید تا الگوی تغییر را با جزییات بیشتری به شما عزیزان توضیح دهیم
اجزای الگوی تغییر :
اجزای الگو تغییر شامل مغز انسان (مغز منطقی ، مغزه خزنده و میانی ) و موقعیت سازی مناسب می باشد
با توجه به تصویری که از داستان فیل و فیل سوار در ذهن دارید میتوان این گونه گفت که :
- هدایت فیل سوار ( مغز منطقی )
- انگیزه دادن به فیل ( مغز خزنده و میانی )
- ایجاد مسیر هموار ( موقعیت سازی مناسب)
الگو تغییر و مغز انسان
همانطور که در فصل موانع تغییر بررسی کردیم مغز از سه بخش تشکیل می شد :
- مغز خزنده ( با مأموریت حفظ بقای انسان)
- مغز میانی یا عاطفی ( دربرگیرنده احساسات ، عواطف ، هیجانات و لذتها)
- مغز منطقی ( استدلالات و تجزیه و تحلیلی را انجام میدهد)
مغز خزنده و مغز میانی ما دارای قدرت عظیمی هستند که به راحتی می توانند مغز ما و به طور کلی ما را رهبری کنند
بنابراین عظمت و قدرت آن ها را در فیل می توانیم مشابه سازی کنیم
آنها نیز همانند فیل قدرت زیادی دارند و همانند فیل سخت حرکت می کنند
و به همان جایی که اول از همه می رسند برایشان کفایت کرده
و دیگر علاقه ای به طی کردن مسیر بیشتری ندارند و بیشتر دوست دارند بخوابند تا حرکت کنند
مغز منطقی نیز همانند فیل سواری است که می خواهد فیل را هدایت کند تا به مقصد برسد
و حرکت دادن این فیل با این عظمت و جثه بسیار نیرو و انرژی میبرد همانند مغز منطقی که زود تحلیل می رود و خسته می شود
پس :
مغز منطقی ( فیل سوار ) می خواهد مغز میانی و خزنده (فیل) را باخود همراه کند
در حالیکه این دو علاقمند هستند تا استراحت کنند و چالش جدیدی را تجربه نکنند و حس و حال فراموش کردن لذتها (علفها ) را ندارند
تا بعداً به علفهای تازه تر و بهتر دست پیدا کنند
حال اگر این مسیر هموار نباشد دیگر نه فیل سوار انرژی هدایت دارد نه فیل انگیزه ادامه دادن مسیر
بنابراین خیلی مهم است که
ما هر سه جزء مغز را برای رسیدن به تغییری پایدار و رسیدن به هدف نهایی با یک دیگر هماهنگ کنیم
چند مثال از الگوی تغییر
الگوی تغییر فرد سیگاری :
به طور مثال :
خود شما با فردی روبرو هستید که سیگار می کشد ، می خواهیم در او تغییر بوجود آورده و سیگار را ترک کند
ترک سیگار با بهره گیری از الگو تغییر
او (فرد سیگاری) می داند که سیگار خوب نیست
بنابراین مغز منطقی هدایت شده و ضرر سیگار را دریافته است (فیل سوار هدایت شده است )
اینجا ما باید مغز میانی و خزنده (فیل ) او را همراه کرده و انگیزه بدهیم و بعد مسیری برای ترک او مهیا کنیم
باید توجه داشت که فرد سیگاری ما :
برای خودش در سیگار احساس خوبی جستجو کرده و درست یا غلط این را برای دفعات اول پیدا کرده و باز هم به دنبال همان احساس خوب می گردد (از خصوصیات عادات )
بنابراین باید انگیزه قوی در او ایجاد کرد تا این عادت را ترک نماید
یا به عبارت دیگر انگیزه قوی برای فیل ایجاد نمود که هم علفهای آماده و حاضر ولی مسموم را رها کند
و هم مسیری را بگذراند به امید رسیدن به علفهای سالم چراگاه دور دست که رسیدن به آن زمان و انرژی مضاعف می برد
در مثال ترک سیگار ما باید روی جزء دوم الگوی تغییر یعنی انگیزه دادن به فیل بیشتر از تمام اجزا دیگر کار کنیم .
الگو تغییر پرخوری
افزایش چربی کودکان :
یا در مثال دیگر ما با مادرانی روبرو هستیم که نگران افزایش قند و چربی خون فرزندان خود هستند
می خواهیم در چربی و قند خون فرزندان آنها توسط مادرانشان تغیری بوجود بیاوریم
در اینجا مادران از انگیزه کافی برخوردار هستند
چون کمتر مادری هست که در جریان ضرر و مشکلات ازدیاد چربی و قند خون نباشد
و کمتر یا هیچ مادری را نمی توان یافت که برای سلامتی فرزندش از کوششی دریغ کند
بنابراین فیل انگیزه کافی را دارد و مغز میانی و خزنده به واسطه ارزش والای فرزند کاملاً همراه است
اما مشکل اصلی ما این است که
مادران با انگیزه یا بلد نیستند که چه چیز فرزندانشان را در معرض چربی و قند خون بالا قرار می دهد ( فیل هدایت شده نیست )
یا مسیر برای کاهش چربی و قند خون فراهم نیست (ایجاد مسیر هموار) که هدایت درست فیل می تواند نقش پررنگی در ایجاد این تغییر داشته باشد
پرخوری :
برای بیشتر درک کردن الگوی تغییر در مثال دیگر
با فرد پرخوری روبرو هستیم که می داند چاقی چه مشکلاتی برای او تاکنون ایجاد کرده یا می کند (فیل سوار هدایت شده )
و در عین حال برای کاهش وزن دارای انگیزه قوی هست (فیل با انگیزه )
ولی باز هم نمی تواند در خود تغییری بوجود آورد
چون اغلب اوقات بیکار و تنهاست و یخچال خانه ی او پر است از خوراکی های چاق کننده و شیرین ( موقعیت هموار نیست )
ولخرجی همسر :
یا فردی که از خرید کردن بیش از حد همسرش به ستوه آمده است
و با همسرش که صحبت می کند خود او نیز به این قضیه اعتراف کرده و در جریان خریدهای اضافی و زیادی خود هست ( فیل سوار هدایت شده )
و اگر چه آن لحظه خرید متوجه نیست
ولی احساس خوبی نسبت به خرید زیادی خود ندارد و علاقمند است تا خریدهای خود را کم و بهینه کند ( فیل انگیزه دارد)
اما مشکل اساسی او این است که
چون دلبستگی ،سرگرمی یا برنامه ای به غیر از خرید ندارد
به هر بهانه ای در مرکز خرید ظاهر شده و به خرید مشغول میشود (مسیر برای خرید نکردن هموار نیست)
در کارت اعتباری او نیز همواره مبلغی بیش از حد نیاز موجود است و او درک صحیحی از باقیمانده حساب ندارد ( باز موقعیت برای خرید نکردن هموار نیست)
کتابی که میتواند زندگی شما را متحول کند
اقدامک
یکی از عادات بد خود که مدت هاست شما را آزار میدهد ولی هنوز موفق به تغییر یا ترک آن نشده اید را در نظر بگیرید
الگوی تغییر را مانند آنچه در این مقاله توضیح داده شد ترسیم کنید
بررسی کنید که کدام یک از اجزا نیاز به توجه بیشتری دارد و روی آنها کار کنید
اگر در ترسیم الگوی تغییر خود دچار مشکل شدید ،هیچ جای نگرانی نیست ، میتوانید مشکلات خود را (از طریق ثبت نظرات در انتها مقاله) با ما در میان بگذارید
خلاصه
در این مقاله سعی کردیم با بررسی اجزا تغییر ، نقشه راه را برای داشتن تغییری هدفمند و پایدار برای شما عزیزان ترسیم کنیم
تمامی قسمت های مغز از جمله مغز میانی ، مغزخزنده و مغز منطقی را برای رسیدن به تغییر باید با یکدیگر همراه کرد
در آخر چند مثال از تغییر عادت های مختلف از جمله ترک سیگار ، ترک پرخوری و ترک ولخرجی آورده شد تا بتوانیم اجزا تغییر را به صورت کاربردی برای شما شرح دهیم
پیشنهاد
پیشنهاد می کنم که با مطالعه مقالات بعدی با اجزا الگوی تغییر بیشتر آشنا شوید
بازتاب: دو مانع ذهنی تغییر - باور تغییر